Internationale samenwerking?
Op 16 november 2007 kom ik aan in Yogyakarta en wordt warm ontvangen door de medewerkers van Teater Garasi. We rijden naar het huis waar ik de komende maanden zal wonen. Ik stap binnen en zie als eerste de Amsterdamse Uitkrant mei 2004 aan de muur hangen:' Y la Galigo' spectaculair muziektheater van Bob Wilson. Het is Uung, mijn nieuwe huisgenote, die op de voorkant staat in de rol van de trotse prinses van dit verhaal uit Zuid Sulawesi. Het eeuwenoude epos over het scheppingsverhaal werd tweehonderd jaar geleden opgetekend op palmbladeren. Het verhaal gaat over de creatie van de middenwereld en gaat over de eerste zes generaties die de middenwereld bewonen. In het Amsterdamse Muziektheater heb ik drie uur lang betoverd naar deze voorstelling zitten kijken van de wereldberoemde Amerikaanse regisseur die schildert met theaterbeelden. Ik was geraakt door de schoonheid van de beelden en de muziek.

Wat is een cultureel samenwerkingsproject, is een vraag die Yudi voorlegt in ons eerste gesprek bij Teater Garasi. Yudi Ahmad Tajudin is een van de oprichters en vaste regisseur van Teater Garasi. En wat is een cultureel samenwerkingsproject niet? "Y la Galigo van Bob Wilson is geen artistieke samenwerking", zegt Yudi, " Wilson heeft gebruikt gemaakt van een andere cultuur om deze voor de realisering van zijn eigen idee te vorm te geven. Dat is geen interculturele samenwerking. Interculturele samenwerking is een project waarin beide culturen inbreng hebben", volgens Yudi. De artiesten die meewerken aan het project voelen zich achtergesteld omdat ze vinden dat de Indonesische co producent hen onderbetaald voor hun werk. Ik vraag wat de reacties waren van het Indonesische publiek op de voorstelling in Jakarta. Er was niet veel publiek want de kaartjes waren te duur.

'Y la Galigo', waaraan 53 Indonesische artiesten in spelen, toert sinds 2004 en speelt in 2008 nog in een aantal theaters in Europa en de VS. Een aantal artiesten van Teater Garasi spelen in de voorstelling. Ze zien het als werken voor Bob Wilson, niet als een internationaal samenwerkingsproject. Wel internationaal maar geen samenwerking. Hij heeft zijn idee gerealiseerd, niet met hen samengewerkt, vertellen ze mij. In de artikelen die ik lees over de voorstelling, wordt gesproken over een jaren lange voorbereiding, maar volgens Yudi heeft Wilson zich kort verdiept in het de culturele achtergronden van het verhaal.

Aan het begin van dit samenwerkingstraject hebben we de ingrediënten van een cultureel samenwerkingsproject besproken. Er komt gebak op tafel het begin van een nieuwe samenwerking te vieren.